Cấp giám đốc thẩm tuyên buộc chủ đầu tư và nhà thầu chính cùng phải trả hơn 36 tỉ đồng cho bên thi công; trước đó cấp phúc thẩm xác định chủ đầu tư không có trách nhiệm thanh toán.
Sơ thẩm: chủ đầu tư phải thanh toán
Hôm 12.6, TAND cấp cao tại TP.HCM (nay là Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP.HCM) đã tuyên hủy bản án phúc thẩm của TAND TP.HCM, giữ nguyên bản án sơ thẩm của TAND Q.1. Theo đó, bị đơn là Công ty TNHH Bay Sài Gòn (Công ty Bay Sài Gòn) và chủ đầu tư khách sạn là Công ty TNHH Glory Investment Holding Việt Nam (Công ty Glory) phải có nghĩa vụ thanh toán cho nguyên đơn Công ty cổ phần dịch vụ và kỹ thuật cơ điện lạnh R.E.E (Công ty R.E.E) hơn 36 tỉ đồng.
Chủ đầu tư dự án Công ty Glory phản đối phán quyết trên vì cho rằng đã thanh toán số tiền thi công rồi và không phải là bên ký kết hợp đồng với Công ty R.E.E. Do đó chủ đầu tư này đã làm đơn đề nghị TAND tối cao và Viện KSND tối cao xem xét kháng nghị quyết định giám đốc thẩm.
Theo hồ sơ vụ án, năm 2014, Công ty R.E.E và Công ty Bay Sài Gòn ký hợp đồng trọn gói thi công xây dựng công trình. Theo đó, Công ty R.E.E cung cấp, vận chuyển, lắp đặt, thử nghiệm hệ thống thiết bị điện, điều hòa, thông gió cơ khí, hệ thống bơm nước và vệ sinh, hệ thống phòng cháy chữa cháy cho dự án về khách sạn. Giá trị hợp đồng tại thời điểm ký kết 56 tỉ đồng.
Hệ thống công trình mà bên nguyên đơn thi công
ẢNH: CTV
Công ty R.E.E cho rằng mình đã thực hiện xong các hạng mục thi công theo hợp đồng và các hạng mục phát sinh đã được các bên nghiệm thu, đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, Công ty Bay Sài Gòn và Công ty Glory chưa thanh toán hết tiền.
Vì thế, tháng 11.2017, Công ty R.E.E khởi kiện yêu cầu Công ty Bay Sài Gòn thanh toán tiền thi công xây dựng còn nợ theo hợp đồng là hơn 25 tỉ đồng, tiền bảo hành công trình tương đương 5% giá trị hợp đồng, hơn 3 tỉ đồng và tiền lãi. Công ty Glory tham gia vụ kiện với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.
Hai năm sau, tháng 10.2019, Công ty R.E.E bổ sung yêu cầu khởi kiện cả Công ty Bay Sài Gòn và Công ty Glory cùng chịu trách nhiệm liên đới thanh toán số tiền trên.
Tuy nhiên, Công ty Bay Sài Gòn phản bác, cho rằng công trình chưa được nghiệm thu, thi công kém chất lượng nên không đồng ý với yêu cầu khởi kiện. Còn Công ty Glory lập luận rằng họ không không phải là bên ký hợp đồng, không liên quan đến giao dịch và cũng đã thanh toán cho bị đơn rồi, nên không có nghĩa vụ trả tiền.
Năm 2022, TAND Q.1, TP.HCM (nay là TAND khu vực 1, TP.HCM) xét xử sơ thẩm đã chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn. Tòa buộc cả Công ty Bay Sài Gòn và Công ty Glory có nghĩa vụ thanh toán cho Công ty R.E.E hơn 36 tỉ đồng.
Không đồng ý với bản án trên, Công ty Bay Sài Sòn và Công ty Glory kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm.
Phúc thẩm: chủ đầu tư không phải thanh toán tiếp
Năm 2023, TAND TP.HCM xét xử phúc thẩm. Tại tòa, đại diện Viện kiểm sát đề nghị tòa sửa bản án sơ thẩm theo hướng không buộc Công ty Glory phải chịu trách nhiệm liên đới.
Tòa phúc thẩm nhận định rằng, thực tế chủ đầu tư Công ty Glory đã thanh toán cho Công ty Bay Sài Gòn số tiền thi công đối với các hạng mục mà Công ty R.E.E đã thực hiện, với tổng số tiền hơn 56 tỉ đồng.
Ngoài ra, trong quá trình giải quyết vụ án tại tòa cấp sơ thẩm, bên có nghĩa vụ là Công ty Bay Sài Gòn đã thừa nhận một phần, hoặc toàn bộ nghĩa vụ của mình đối với Công ty R.E.E. Theo đó, tòa án cấp sơ thẩm xác định còn thời hiệu khởi kiện của Công ty R.E.E đối với Công ty Bay Sài Gòn là có cơ sở.
Tuy nhiên, theo tòa phúc thẩm, không có tài liệu nào thể hiện việc Công ty Bay Sài Gòn đại diện Công ty Glory để thừa nhận một phần, hoặc toàn bộ nghĩa vụ thanh toán đối với Công ty R.E.E.
Do đó, nhận định của tòa án cấp sơ thẩm rằng sự thừa nhận của Công ty Bay Sài Gòn cũng là sự thừa nhận của Công ty Glory, để xác định thời hiệu khởi kiện của Công ty R.E.E đối với Glory vẫn còn là không có cơ sở.
Từ đó, TAND TP.HCM quyết định sửa bản án sơ thẩm, chỉ buộc Công ty Bay Sài Gòn thanh toán cho Công ty R.E.E hơn 36 tỉ đồng.
Không đồng ý với kết quả này, Công ty R.E.E đã có đơn đề nghị giám đốc thẩm bản án phúc thẩm.
Bất ngờ với kết quả giám đốc thẩm
Hôm 28.5, Chánh án TAND cấp cao tại TP.HCM ra quyết định kháng nghị giám đốc thẩm, đề nghị Ủy ban thẩm phán tòa này xét xử giám đốc thẩm theo hướng hủy bản án phúc thẩm, để xét xử phúc thẩm trở lại.
Đúng 15 ngày sau (tức 12.6), TAND cấp cao tại TP.HCM đã mở phiên giám đốc thẩm và chỉ chấp nhận một phần kháng nghị, tuyên hủy bản án phúc thẩm của TAND TP.HCM, giữ nguyên bản án sơ thẩm của TAND Q.1.
Theo nhận định của cấp giám đốc thẩm, cuối năm 2019, Công ty Bay Sài Gòn xác nhận đồng ý thanh toán hơn 28 tỉ đồng cho Công ty R.E.E, đây là khoản tiền chưa thanh toán. Ngoài ra, Công ty Bay Sài Gòn được xem là đại diện theo ủy quyền của Công ty Glory để giao kết và thực hiện hợp đồng với Công ty R.E.E.
Vì vậy, việc Công ty Bay Sài Gòn thừa nhận nghĩa vụ thanh toán cũng là sự thừa nhận của chủ đầu tư. Do đó, cho dù Công ty R.E.E hết thời hiệu khởi kiện, thì thời hiệu khởi kiện cũng được bắt đầu lại theo điều 157 bộ luật Dân sự. Vì vậy, tòa cấp sơ thẩm xác định Công ty R.E.E vẫn còn thời hiệu khởi kiện đối với Công ty Glory là có cơ sở.
Không thể kiện chủ đầu tư
Trao đổi với Báo Thanh Niên, luật sư – TS Nguyễn Thị Kim Vinh (nguyên thẩm phán TAND tối cao) phân tích, theo hợp đồng giữa Công ty R.E.E và Công ty Bay Sài Gòn, chỉ có hai bên này ký kết với nhau. Mục đích của hợp đồng để thi công xây dựng công trình cho bên thứ 3, tức chủ đầu tư Công ty Glory.
Theo TS Kim Vinh, trong hợp đồng trên, Công ty Bay Sài Gòn ký với tư cách pháp nhân độc lập, nhân danh chính mình (bên giao thầu), không nhân danh chủ đầu tư và cũng không ghi là đại diện theo ủy quyền của chủ đầu tư.
Do đó, đây thực chất là hợp đồng vì lợi ích của bên thứ ba theo điều 415 bộ luật Dân sự, chứ không phải là hợp đồng mà một bên được ủy quyền, hay nhân danh bên thứ 3.
Vì vậy, TS Kim Vinh cho rằng không có căn cứ để khởi kiện Công ty Glory ra tòa.
TS Kim Vinh cũng dẫn điều 429 bộ luật Dân sự, thời hiệu khởi kiện để yêu cầu tòa án giải quyết tranh chấp hợp đồng là 3 năm, kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm.
Còn theo điều 319 luật Thương mại, thời hiệu khởi kiện là 2 năm. Do đó, dù theo quy định của luật Thương mại hay bộ luật Dân sự, Công ty R.E.E bổ sung yêu cầu khởi kiện Công ty Glory vào năm 2019 là đã vượt quá thời hiệu.
Ngoài ra, nguyên đơn khởi kiện bổ sung đối với Công ty Glory là vượt quá phạm vi yêu cầu khởi kiện ban đầu. Lẽ ra, theo điều 244 bộ luật Tố tụng dân sự, tòa cấp sơ thẩm không được xem xét yêu cầu này. Vì vậy, tòa phúc thẩm và giám đốc thẩm cũng không được xem xét và giải quyết.
“Tòa sơ thẩm và giám đốc thẩm cho rằng Công ty Bay Sài Gòn là đại diện theo ủy quyền của Công ty Glory để giao kết và thực hiện hợp đồng với Công ty R.E.E, nên việc Công ty Bay Sài Gòn thừa nhận nghĩa vụ cũng là sự thừa nhận của chủ đầu tư. Theo tôi, đây là nhận định suy diễn, không có căn cứ, gây bất lợi cho Công ty Glory”, TS Kim Vinh nhấn mạnh.
📌 Bài viết này được đóng góp bởi người dùng và bản quyền thuộc về người dùng đã xây dựng bài viết. Bản quyền thuộc về tác giả gốc và chỉ dùng cho mục đích học tập và giao tiếp. Nếu có bất kỳ vi phạm nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi để xóa nó.
