Hòa giải thù cũ tạo điểm nóng mới

Theo đó, hai bên đã xử lý được ổn thỏa và dứt điểm cuộc tranh chấp chủ quyền lãnh thổ đối với vùng Nagorno-Karabakh cả về chính trị lẫn pháp lý. Chuyện thù địch lẫn nhau, tranh chấp và xung khắc với nhau dai dẳng suốt nhiều thập niên trên danh nghĩa đã được hóa giải.

ảnh: reuters

Tuy nhiên, trong văn kiện hòa giải giữa hai bên lại còn bao hàm thỏa thuận về xây dựng hành lang quá cảnh qua lãnh thổ Armenia để kết nối Azerbaijan với vùng lãnh thổ tự trị Nakhchivan của Azerbaijan. Vùng lãnh thổ này tiếp giáp với Armenia, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran, bị tách biệt với lãnh thổ Azerbaijan. Armenia và Azerbaijan lấy tên ông Trump đặt cho hành lang quá cảnh này, gọi đấy là “Tuyến đường Trump vì hòa bình và thịnh vượng quốc tế” (TRIPP).

Nga chưa lên tiếng nhưng Iran đã ngay lập tức phản đối việc xây dựng TRIPP dù hoan nghênh thỏa thuận hòa giải giữa Armenia và Azerbaijan. Iran còn tuyên bố sẽ không để cho TRIPP được xây dựng. Vậy là ngay lập tức đã hình thành điểm nóng mới ở khu vực miền nam Caucasus.

Tehran phản đối và quan ngại bởi sự hình thành của TRIPP gây tổn hại trực tiếp cho lợi ích trước mắt cũng như về lâu dài cho Iran. TRIPP tạo nên cục diện địa chính trị mới ở khu vực khi giúp Mỹ gây dựng và tăng cường sự hiện diện lẫn vai trò và ảnh hưởng chính trị, kinh tế và cả quân sự ở khu vực miền nam Caucasus, củng cố liên kết giữa Azerbaijan và Thổ Nhĩ Kỳ, đẩy lùi ảnh hưởng của Iran và Nga ra khỏi Armenia và khu vực. TRIPP còn làm Tehran và Moscow mất nhiều lợi thế về kinh tế và thương mại ở khu vực. Như vậy, việc giải quyết một vấn đề nan giải đã làm nảy sinh vấn đề mới nan giải không kém.