Tay đôi trên nền tay ba

Hai bên cũng thỏa thuận hợp tác chế tạo tàu ngầm hạt nhân cho Úc. Điều này đặc biệt ở chỗ là thỏa thuận song phương vừa dựa trên thỏa thuận ba bên Mỹ – Anh – Úc (AUKUS) ký kết hồi năm 2021 với cùng mục đích, vừa là sự bổ sung cho AUKUS.

Ảnh: reuters

Trong khi AUKUS không xác định thời hạn có hiệu lực thì thỏa thuận mới giữa Anh và Úc sẽ có hiệu lực đến 50 năm, tức là rất dài. Cả hai nước đều chủ ý nhấn mạnh việc ký kết thỏa thuận mới này không tách biệt với AUKUS, mà là sự triển khai thực hiện cụ thể AUKUS. Họ làm vậy để tránh gây hoài nghi từ phía Mỹ bởi chính quyền Tổng thống Donald Trump đang xem xét lại AUKUS. 

Nhìn từ góc độ lợi ích chiến lược hiện tại cũng như lâu dài của Mỹ ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương thì Washington không có lý do xác đáng để rút khỏi AUKUS hay sửa đổi thỏa thuận này. Nhưng ông Trump vốn nổi tiếng về việc có thể nhanh chóng đưa ra những quyết sách bất ngờ, đồng thời dễ dàng thay đổi quan điểm và quyết sách nên Anh và Úc không thể loại trừ khả năng AUKUS bị ảnh hưởng.

Cũng chính vì thế, Anh và Úc càng cần có thỏa thuận song phương mới. Thỏa thuận mới không được hai bên ký kết với chủ đích thay thế AUKUS nhưng lại là thỏa thuận luôn có thể bù trừ cho AUKUS nếu phía Mỹ rút lui. Đồng thời, thỏa thuận mới trong chừng mực còn có tác dụng gây áp lực để Washington không buông bỏ AUKUS. Nói theo cách khác, Anh và Úc có được thêm con chủ bài trong cả mối quan hệ ba bên ở AUKUS và trong đối phó với những đối tượng mà Mỹ – Anh – Úc cùng nhắm đến khi thỏa thuận 3 bên hồi năm 2021.