VCCI đề xuất không phạt hộ kinh doanh vi phạm hóa đơn trong 2 năm đầu

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản góp ý gửi Bộ Tài chính về Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 125/2020 của Chính phủ quy định xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế và hóa đơn. Theo đó, đơn vị này đề xuất không xử phạt hộ kinh doanh vi phạm một số quy định về hóa đơn.

ẢNH: LAM NGHI

Cụ thể, Nghị định 70/2025 đã bổ sung quy định yêu cầu hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm trở lên phải sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền có kết nối cơ sở thuế. Đây là thay đổi lớn trong chính sách quản lý với nhóm đối tượng này. Dù là chủ trương đúng đắn, cần thiết nhưng cũng thể hiện những thách thức cần giải quyết. Khảo sát nhanh 1.368 hộ kinh doanh trên toàn quốc trong tháng 6 của VCCI cho thấy 68% hộ chỉ nắm sơ bộ hoặc chưa biết làm gì; 21% chưa hiểu. Các hộ kinh doanh gặp nhiều thách thức trong việc triển khai quy định nhưng lớn nhất vẫn là thiếu kiến thức, kỹ năng công nghệ (73%) và khó thay đổi thói quen quản lý cũ (49%).

Các thách thức trên cùng đặc thù nguồn lực hạn chế dẫn đến tình trạng trong thời gian đầu tuân thủ, các hộ kinh doanh dễ vi phạm một số quy định về hóa đơn, đặc biệt là các lỗi về hình thức như sai chỉ tiêu, lập hóa đơn chưa đúng thời điểm… Đây là những lỗi vô ý do hộ kinh doanh chưa quen với cách làm mới, chưa thành thạo về công nghệ… chứ không phải do cố tình không tuân thủ quy định của Nhà nước, cố tình trốn thuế. Do vậy, pháp luật cần có chính sách xử phạt vi phạm nhân văn, hợp tình hợp lý để giúp các hộ kinh doanh an tâm tuân thủ quy định mới, đồng thời cũng nuôi dưỡng nguồn thu lâu dài cho ngân sách.

Từ những phân tích như trên, VCCI đề nghị cơ quan chỉnh sửa bổ sung quy định không áp dụng chế tài xử lý phạt hành chính với các hộ kinh doanh vi phạm quy định về hình thức trong khoảng thời gian đầu, có thể cân nhắc 2 năm. Hộ kinh doanh có trách nhiệm giải quyết các vi phạm và tính số tiền thuế (nếu thiếu) phát sinh từ các vi phạm này.

Bên cạnh đó, VCCI cũng góp ý về Điều 24.3 Nghị định 125/2020 quy định xử phạt chính với trường hợp hóa đơn không đúng thời điểm nhưng không dẫn đến thuế thực hiện nhiệm vụ chậm. Theo phản ánh của doanh nghiệp, việc thiết lập hóa đơn điện tử phụ thuộc vào hoạt động điều hành của hệ thống công nghệ. Nhiều trường hợp, hệ thống này có thể ngừng hoạt động do nguyên nhân khách quan như lỗi phần mềm, tấn công mạng… Vấn đề này có thể dẫn đến việc lập hóa đơn không đúng thời điểm, nhưng về bản chất không ảnh hưởng đến nghĩa vụ nộp thuế của doanh nghiệp, ngân sách không bị tổn hại. VCCI cho rằng hành vi này có mức độ, tính chất vi phạm rất thấp. Vì vậy, đề nghị cơ chế chỉnh sửa sửa đổi theo hướng xử lý chỉ cảnh báo hành động này với mức phạt ở khung nhẹ nhất.

Tương tự, Điều 18.1 Nghị định 125/2020 của Chính phủ quy định xử phạt ngân hàng thương mại nếu không thực hiện đúng nghĩa vụ khấu trừ và chuyển nộp thuế từ tài khoản của người nộp thuế vào ngân sách nhà nước khi nhận được yêu cầu từ cơ quan thuế. Theo phản ánh của doanh nghiệp, thực tế, có nhiều trường hợp bất khả kháng, có lý do chính đáng và các trường hợp khác do yếu tố khách quan, không phải lỗi từ ngân hàng khiến ngân hàng không thể tự động trích, chuyển tiền từ tài khoản của người nộp thuế vào tài khoản ngân sách nhà nước. Ví dụ như: ngân hàng nhận được cùng lúc nhiều văn bản yêu cầu từ các cơ quan có thẩm quyền (cơ quan quản lý thuế, cơ quan thi hành án…), hay thông tin giữa lệnh cưỡng chế và hồ sơ thực tế của người nộp thuế tại ngân hàng không trùng khớp, hoặc do trường hợp bất khả kháng như thiên tai, hỏa hoạn, cháy nổ,… Vì vậy, đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét, bổ sung các trường hợp đặc biệt, ngoại lệ trong việc xử phạt ngân hàng nhằm đảm bảo tính công bằng của pháp luật…