Hơn 2,5 triệu người có thể sẽ không nộp thuế thu nhập cá nhân

Tại tờ trình dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về điều chỉnh mức GTGC thuế TNCN, Bộ Tài chính đưa ra 2 phương án tăng mức giảm trừ đối với người làm công, ăn lương trước khi tính thuế. Phương án 1 dựa vào chỉ số CPI tăng từ năm 2020 đến hết năm 2025 dự kiến tăng 21,24%, do đó, mức GTGC cho người nộp thuế tăng từ 11 triệu đồng/tháng lên 13,3 triệu đồng/tháng, người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 5,3 triệu đồng/tháng.

Ở phương án 2, Bộ Tài chính điều chỉnh mức GTGC theo tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và tốc độ tăng GDP bình quân đầu người. Từ năm 2020 đến hết năm 2025, thu nhập bình quân đầu người tăng 40%, từ mức 4,2 triệu đồng lên 5,88 triệu đồng; còn GDP tăng 42%, từ 3.521 USD lên 5.000 USD. Do đó, mức GTGC cho người nộp thuế tăng từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu đồng/tháng; người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 6,2 triệu đồng/tháng.

ẢNH: NHẬT THỊNH

Với phương án 2, Bộ Tài chính cho rằng: Việc điều chỉnh mức GTGC theo tốc độ tăng GPD bình quân đầu người và thu nhập bình quân đầu người sẽ góp phần giảm nghĩa vụ thuế cho người nộp thuế ở mức cao hơn, người dân được hưởng thành quả phát triển kinh tế – xã hội của đất nước và đời sống xã hội được nâng lên. Thực hiện phương án này sẽ có tác động làm giảm thu NSNN ở mức cao hơn. Tuy nhiên, mức GTGC cao hơn, đồng nghĩa với số thuế phải nộp ít đi, thu nhập khả dụng của người dân sẽ tăng lên, qua đó góp phần kích thích tăng chi tiêu hộ gia đình, tiêu dùng xã hội và cải thiện đời sống của người dân, có thể gián tiếp làm tăng thu NSNN từ các nguồn thu khác trong trung và dài hạn. 

Với mức giảm trừ dự kiến, những người có thu nhập thấp hơn sẽ được hưởng lợi nhiều hơn. Tuy nhiên, việc điều chỉnh tăng mức GTGC sẽ có tác động làm giảm thu NSNN từ thuế TNCN trong một số năm đầu. Số giảm thu NSNN có thể được bù đắp một phần từ số tăng thu của các sắc thuế tiêu dùng khác do thu nhập khả dụng của người nộp thuế tăng. Hai phương án này sẽ làm giảm thu ngân sách là 12.000 tỉ đồng (đối với phương án 1) và 21.000 tỉ đồng (đối với phương án 2).

Mức GTGC điều chỉnh lần này sẽ áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2026. Theo số liệu thuế thu nhập từ tiền lương, tiền công tính theo biểu thuế lũy tiến, ở biểu thuế bậc 1 vào năm 2020 có 1,353 triệu người, năm 2021 có 3,178 triệu người, năm 2022 có 3,152 triệu người, năm 2023 có 2,592 triệu người. Với việc điều chỉnh mức GTGC lên 13,3 hay 15,5 triệu đồng/tháng thì nhiều người đang chịu thuế ở bậc 1 sẽ không phải đóng thuế. 

TS Nguyễn Ngọc Tú – giảng viên Trường đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội hoan nghênh việc tiếp thu ý kiến từ Bộ Tài chính trong điều chỉnh mức GTGC cho người nộp thuế. Trong 2 phương án ban soạn thảo đưa ra, ông Tú cho rằng, việc tăng mức GTGC theo CPI như các phân tích của các chuyên gia cũng như đại biểu Quốc hội trước đó là chưa phù hợp. Hiện các mặt hàng hóa, dịch vụ trong khoảng thời gian 5 năm liên tục tăng cao hơn mức tăng của CPI. Đồng nghĩa người nộp thuế phải chi tiêu nhiều hơn. Ngoài ra, việc điều chỉnh mức GTGC lần này nhằm chờ đợi luật thuế TNCN sửa trong 1 – 2 năm tới. Theo lộ trình thì luật thuế TNCN sửa đổi sẽ có hiệu lực từ năm 2027. Chính vì vậy, mức GTGC trong đợt điều chỉnh lần này có thể nhỉnh hơn một chút để khi chính thức có hiệu lực từ năm 2026 thì cũng không lạc hậu. Với tăng trưởng kinh tế năm nay dự kiến vượt 8%, thu nhập bình quân của người dân cũng sẽ tăng lên. Do đó có thể điều chỉnh mức GTGC lên 17 – 18 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế, áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026.