Doanh nghiệp thủy sản nêu hàng loạt bất cập về thuế giá trị gia tăng

ẢNH: T.N

VASEP cho biết, theo phản ánh từ các doanh nghiệp hội viên, kể từ khi luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15 và các văn bản hướng dẫn có hiệu lực, hoạt động sản xuất, kinh doanh và xuất khẩu thủy sản đang gặp nhiều trở ngại do sự không rõ ràng và bất hợp lý trong các quy định liên quan đến thuế suất và thủ tục hoàn thuế. Đặc biệt, quy định mới khiến cùng một loại sản phẩm thủy sản sơ chế có thể bị áp hai mức thuế khác nhau (không chịu thuế hoặc 5%) tùy thuộc vào nguồn cung ứng, gây rối loạn dòng tiền, tăng chi phí và giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam.

Đối với thuế suất GTGT cho sản phẩm thủy sản đông lạnh, VASEP kiến nghị Bộ Tài chính đưa sản phẩm thủy sản sơ chế thông thường trở lại diện không phải kê khai, tính và nộp thuế GTGT như trước đây theo Nghị định 209/2013/NĐ-CP, thay vì áp thuế suất 5% như hiện hành. Kiến nghị này nhằm giảm áp lực tài chính, tiết kiệm thời gian và tránh dòng tiền bị đóng băng ở cả phía doanh nghiệp lẫn cơ quan thuế.

Về điều kiện hoàn thuế không khả thi, luật GTGT mới yêu cầu bên bán đã kê khai, nộp thuế mới cho phép doanh nghiệp mua được hoàn thuế. Tuy nhiên, doanh nghiệp không có công cụ để xác minh nghĩa vụ thuế của nhà cung cấp, dẫn đến nguy cơ bị từ chối hoàn thuế dù đã thanh toán hợp lệ. Vì vậy, VASEP kiến nghị cho phép hoàn thuế nếu doanh nghiệp mua có đầy đủ chứng từ, không gian lận. Hệ thống xác minh nghĩa vụ thuế nên được số hóa và tự động hóa để giảm rủi ro và thủ tục.

ẢNH: C.T.V

Một bất cập khác trong quy định hiện nay là không thống nhất về thuế suất bột cá, mỡ cá. Bột cá và mỡ cá là thức ăn chăn nuôi truyền thống nhưng đang bị áp mức thuế khác nhau do cách hiểu chưa thống nhất về nguồn gốc nguyên liệu. VASEP đề nghị áp dụng chính sách không chịu thuế GTGT đối với các mặt hàng này trên toàn quốc, thống nhất với chính sách cho ngành thức ăn chăn nuôi.

Đối với thuế GTGT hợp tác với hộ dân trong chuỗi cung ứng, doanh nghiệp cũng đang lúng túng khi hợp tác vì không rõ hộ chăn nuôi có phải xuất hóa đơn hay không, hoặc có được miễn thuế nếu là nuôi gia công hay không. VASEP kiến nghị Bộ Tài chính cần làm rõ nghĩa vụ xuất hóa đơn với hộ nuôi trực tiếp, xác định rõ thu nhập từ nuôi gia công có được miễn thuế GTGT và thuế TNCN không.

Theo VASEP, việc phân bổ thuế đầu vào hiện nay khá rườm rà, gây tốn kém. Quy định mới yêu cầu doanh nghiệp phải phân bổ thuế GTGT đầu vào hai lần: theo đối tượng chịu thuế và theo từng mức thuế suất (0%, 5%, 10%). Việc này gây quá tải hành chính, đặc biệt với các đơn vị sản xuất đa dạng sản phẩm. VASEP kiến nghị bãi bỏ quy định phân bổ lần thứ hai, giữ cách tính cũ để giảm gánh nặng tuân thủ. Ngoài ra, mức xử phạt hành chính hiện nay chưa phù hợp. Các lỗi kê khai không làm phát sinh nghĩa vụ thuế nhưng vẫn bị xử phạt nặng (từ 500.000 đến 8 triệu đồng), gây áp lực với hộ kinh doanh và doanh nghiệp mới thành lập. Trong khi đó, Chính phủ lại đang khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân. VASEP đề nghị miễn xử phạt cho các lỗi nhỏ, giá trị dưới 50.000 đồng và áp dụng khoan hồng với lỗi lần đầu hoặc sai sót nhỏ, nhằm hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi và khởi nghiệp.

Hiện ngành thủy sản đóng góp tới 10 tỉ USD xuất khẩu mỗi năm, tạo việc làm cho hơn 4 triệu lao động và đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội và an ninh biển đảo. Để thực hiện Chiến lược phát triển thủy sản đến năm 2030, tầm nhìn 2045, VASEP cho rằng ngành cần được hỗ trợ bằng chính sách thuế hợp lý, minh bạch và ổn định.