Kinh nghiệm làm nghề dạy học mấy chục năm chí ít cũng giúp tôi kịp nhận ra một điều quan trọng trong bối cảnh mà sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) đang làm đảo lộn rất nhiều thứ. Rằng cả thầy cô và học trò đều bình đẳng trước một trí tuệ thứ ba rất siêu việt, rất khách quan và lạnh lùng.
Ở đâu đó trên thế giới, đã có chuyện thầy giáo nổi giận vì học trò toàn dùng AI để làm bài tập thầy giao. Cũng đã có luôn trường hợp sinh viên gửi đơn cho trường để đòi lại học phí sau khi phát hiện thầy dùng AI để soạn tài liệu giảng dạy như câu chuyện mới đây ở ĐH Northeastern (bang Massachusetts, Mỹ).
Việc thầy cô cấm học trò tận dụng một trí tuệ thứ ba siêu việt như AI để học, để làm bài tập xét cho cùng quả là phi lý. Nó chẳng khác gì cấm học trò đọc sách. Điều mà người thầy cảm thấy lo lắng ở đây là gì? Có phải vì học trò sẽ không cần đến lời giải của thầy trên lớp nữa, vì lời giải đã có sẵn từ một trí tuệ thứ ba? Và đó sẽ là một mất mát lớn về quyền lực của người thầy?
Ngược lại, chuyện học trò phản ứng khi thầy sử dụng AI để soạn bài xét cho cùng cũng là phi lý. Vì chuyện thầy làm việc với một trí tuệ thứ ba siêu việt như AI để bài giảng thêm uyên thâm và sâu sắc cũng là điều tốt mà. Vậy bản chất sự phản ứng của học trò trong trường hợp này là gì? Có phải vì họ nghĩ nếu thầy cũng dùng AI như em thì em cần gì trả tiền để học với thầy? Và thực tế đó có phải là một thiệt thòi không thể chấp nhận được về quyền lợi của người học?
Câu trả lời cho cả hai trường hợp đều không nằm trong việc có sử dụng AI để làm bài tập hay soạn bài giảng hay không, mà ở triết lý tự thân và cách thức sử dụng AI khi làm những việc đó.
Thầy cô ơi, xin đừng sợ chuyện học trò dùng AI. Còn nhớ không, trong lịch sử văn minh nhân loại, khi sách lần đầu ra đời, người ta từng sợ “làm hỏng trí nhớ con người”. Khi máy tính được dùng trong lớp, người ta sợ “trẻ sẽ không biết làm toán tay”, khi Google Search phổ biến, người ta lo “trẻ lười suy nghĩ, chỉ biết tra cứu”. Nhưng hành trình học tập của giới trẻ vẫn cứ ngày càng vươn xa mà. Vậy có cần phải xem AI là “mối đe dọa với đạo học chân chính” không?
Học trò ơi, xin đừng dị ứng chuyện thầy cô dùng AI để soạn bài. Nếu các em được phép dùng AI để học nhanh hơn, hiểu sâu hơn thì cớ gì thầy cô lại không được dùng AI để bài giảng thêm sắc bén, đa chiều và hợp thời? AI không làm cho bài giảng kém đi. Hãy tin rằng, khi thầy cô dùng AI một cách có trách nhiệm và sáng tạo, đó là vì muốn mang đến cho các em tri thức được đào sâu, mở rộng, được nâng đỡ bởi một trí tuệ thứ ba siêu việt.
Chỉ có một điều cả thầy và trò đều nên sợ, đều nên sòng phẳng và công bằng với nhau trong việc tận dụng sự hỗ trợ của AI. Đó là đừng sử dụng kiểu copy-paste, đừng dùng AI như kẻ học thế hay dạy thế. Người làm học trò đừng tự dễ dãi để AI làm bài thay mình. Người làm thầy càng không được dễ dãi để AI soạn bài thay mình. AI không ngăn chúng ta trở thành con người có phẩm giá, có bản sắc, có suy tư và ước mơ riêng của mình, trừ khi họ dễ dãi và cẩu thả đánh mất điều đó.
📌 Bài viết này được đóng góp bởi người dùng và bản quyền thuộc về người dùng đã xây dựng bài viết. Bản quyền thuộc về tác giả gốc và chỉ dùng cho mục đích học tập và giao tiếp. Nếu có bất kỳ vi phạm nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi để xóa nó.
