Thi tốt nghiệp THPT 2025: Vì sao môn ngữ văn không có điểm 10?

Điểm thí sinh đạt được nhiều nhất (điểm trung vị) của môn ngữ văn năm nay là 7,25; thấp hơn năm 2014 (8 điểm) và cao hơn năm 2023 (7 điểm).

Có nhiều lý do dẫn đến việc không có điểm 10 môn ngữ văn trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay. 

ảnh: Nhật Thịnh

Trước hết do đây là năm đề thi môn văn theo chương trình mới, cấu trúc và yêu cầu của đề thi theo hướng đổi mới. Văn bản đọc hiểu, tích hợp với yêu cầu viết đoạn văn và bài nghị luận xã hội là văn bản ngoài chương trình, không có trong sách giáo khoa. Điều này có thể gây ra khó khăn hơn cho thí sinh khi làm bài. Thí sinh phải mất nhiều thời gian để đọc và hiểu văn bản, trong khi thời gian vẫn không thay đổi (120 phút), nên bài viết khó triển khai hết ý được, thí sinh khó có thể viết dài được. Thực tế từ những bài văn đạt được 10 điểm trước đây vì đã triển khai hết ý, viết tốt. Thí sinh muốn có điểm sáng tạo cũng không phải dễ vì không dám đưa nhiều vào bài làm do bị khống chế độ dài, không đủ thời gian viết.

Thứ hai, các câu hỏi của đề thi liên quan đến các khái niệm tri thức ngữ văn của chương trình mới mà nếu không nắm thật vững học sinh có thể quên, trả lời sai. Đó là “ngôi kể”, “vai trò của chi tiết trong việc thể hiện nội dung văn bản”, kỹ năng so sánh (trong phần đọc hiểu); viết đoạn văn phân tích một khía cạnh trong tác phẩm truyện (trong phần viết đoạn văn)… Thiệt thòi của học sinh thi tốt nghiệp THPT môn văn năm nay (và còn 2 năm tới nữa) là các em chỉ được học chương trình mới được 3 năm THPT trong khi đó nhiều khái niệm tri thức ngữ văn mới đã được dạy rất kỹ ở THCS.

Lý do thứ ba, đáp án chấm có nhiều chỗ yêu cầu khá bất ngờ, như câu 3, 4, 5 phần đọc hiểu; câu 2 phần làm văn (quá chi tiết, nhiều ý, thí sinh khó có thể đáp ứng được hết). Mặc dù đáp án chấm mở, nhưng giám khảo cũng phải dè chừng, không dám mạo hiểm cho điểm tuyệt đối.

Cuối cùng phải kể đến nhân tố tâm lý người chấm. Giám khảo chấm thi bài làm theo chương trình mới khó khăn hơn chương trình cũ nhiều. Lãnh đạo Bộ GD-ĐT và các hội đồng chấm cũng đã yêu cầu, khuyến khích thầy cô chấm thi công tâm, theo đúng tinh thần đáp án, trong đó có yêu cầu linh hoạt, chấm mở… Nhưng mở như thế nào, đến đâu thì cho điểm tuyệt đối vẫn thật sự khó khăn. Với chương trình cũ, cô Mị (trong Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài) có thể hiện lên na ná nhau trong bài làm học sinh nhưng với chương trình mới thì có muôn hình vạn trạng về thực tế bài làm. Điều này có thể cản trở đến việc các giám khảo mạnh dạn đề xuất một bài làm nào đó được 10 điểm. Đó có thể là những nguyên nhân khiến kỳ thi năm nay vắng bóng bài làm 10 điểm môn ngữ văn.