Trên nhóm Facebook ‘Hội phụ huynh TP.HCM’ có bài đăng với chủ đề trẻ sử dụng ChatGPT để làm bài tập về nhà đã được nhiều phụ huynh và giáo viên chia sẻ, thảo luận.
Tại đây, một thành viên nhóm cho biết: “Cháu mình học lớp 1 năm nay lên lớp 2, toàn dùng AI làm bài tập cô giao, nên cộng trừ không có máy tính, điện thoại là đơ dần”. Một thành viên khác “cầu cứu” mọi người: “Làm sao xử lý nếu học sinh/con trẻ đều dùng AI làm bài?”.
LƯỜI SUY NGHĨ DẪN ĐẾN TƯ DUY KÉM PHÁT TRIỂN
Trao đổi về vấn đề tác động của việc trẻ lạm dụng ChatGPT hay các ứng dụng khác của AI, GS-TSKH Hoàng Văn Kiếm, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và đào tạo Trường ĐH Quốc tế Sài Gòn, nhận định: “Không thể phủ nhận AI đã giúp trẻ có thể tiếp cận thông tin nhanh chóng, đa chiều, ngắn gọn và trực quan. Tuy nhiên, nếu lạm dụng thì dẫn đến rất nhiều nguy cơ”.
AI nếu được sử dụng đúng cách sẽ là công cụ hỗ trợ việc học của học sinh
ẢNH: CHATGPT
Nguy cơ thứ nhất là khiến trẻ có thể mất động lực suy nghĩ vì AI luôn có sẵn câu trả lời. Thứ hai là lười phản biện, trẻ dễ chấp nhận ý kiến của AI là “chân lý” mà không kiểm tra, phản biện hay đặt câu hỏi ngược. Thứ ba là nguy cơ giảm ghi nhớ chủ động khi AI giải thích hộ, trẻ không cần ôn luyện, không cần “vật lộn” với vấn đề.
Hệ lụy tiếp theo là học sinh (HS) sẽ giảm khả năng giải quyết vấn đề thực tế vì AI chủ yếu cung cấp giải pháp lý thuyết hoặc theo mẫu. HS ít có cơ hội trải nghiệm va vấp, khám phá các cách sai – đúng khác nhau, vốn là cốt lõi của tư duy giải quyết vấn đề. Dần dần, HS có thể mất khả năng phân tích tình huống đời thực, đặc biệt là các vấn đề cần quan sát, hợp tác, cảm xúc…
Ở góc độ khác, thạc sĩ Bùi Thanh Tú, giảng viên Khoa Công nghệ thông tin, Trường ĐH Ngoại ngữ – Tin học TP.HCM, cho rằng AI hiện vẫn chưa đủ dữ liệu để trả lời hết tất cả các loại câu hỏi, nên khi thiếu thông tin, AI sẽ bịa đặt dữ liệu. Điều đó có thể gây hậu quả lên tư duy HS có đủ kiến thức để đánh giá mức độ đúng sai, phù hợp của câu trả lời.
“Nếu mục đích của HS là tự học, AI có thể giúp các em tóm lược kiến thức dưới dạng sơ đồ mindmap, tạo ra các bài tập bổ trợ, và phản hồi lại kết quả bài làm. Nhưng nếu mục đích là lợi dụng AI để đối phó khi học tập, thì chắc chắn là HS lười suy nghĩ, phụ thuộc vào AI, không thể tự giải quyết vấn đề… Dùng AI sai cách sẽ để lại hậu quả rất lâu dài”, thạc sĩ Tú chia sẻ.
Ông Trần Tâm, Hiệu trưởng Trường tiểu học Bành Văn Trân (P.Tân Sơn Nhất, TP.HCM), lo lắng nhiều trẻ tiểu học hiện nay đã biết sử dụng ChatGPT để làm bài tập, trả lời mọi thắc mắc… “Điều này rất nguy hiểm khi trẻ không còn biết tự suy nghĩ, tự giải quyết vấn đề, trở nên ỷ lại, phụ thuộc… Khi làm bài kiểm tra, bài thi trên lớp sẽ bị lúng túng. Gặp những vấn đề khó không biết tư duy giải quyết”, ông Tâm cho hay.
Dạy trẻ cách sử dụng các ứng dụng AI trong học tập để tránh phụ thuộc, ỉ lại dẫn đến lười suy nghĩ, tư duy kém phát triển
ẢNH: N.D
GIỚI HẠN VỀ ĐỘ TUỔI, CẤP HỌC KHI SỬ DỤNG AI
Ông Vũ Đỗ Tuấn Huy, chuyên gia công nghệ và ứng dụng AI, Giám đốc Trung tâm Kinh tế sáng tạo và công nghệ số quốc gia, nhận định: “Điều quan trọng nhất là chúng ta định hướng, dạy cho trẻ cách sử dụng AI ra sao để AI mang lại điều tích cực chứ không phải tiêu cực. Cha mẹ cùng con sử dụng ChatGPT, cùng đặt những câu hỏi và yêu cầu ChatGPT trả lời theo hướng gợi mở, với nhiều tình huống/giải pháp khác nhau, sau đó cùng con thảo luận về nội dung mà ChatGPT đã trả lời. Điều đó giúp con vừa được gợi ý, có thêm kiến thức, vừa rèn luyện tư duy phản biện, giải quyết vấn đề chứ không phụ thuộc hoàn toàn vào ChatGPT”.
GS-TSKH Hoàng Văn Kiếm cho rằng cha mẹ, thầy cô nên dạy con 5 điều sau: Con suy nghĩ trước – hỏi AI sau; AI gợi ý – con chọn cách làm; Nếu dùng AI, con phải nói rõ; AI không thay được trái tim và trải nghiệm thật của con; Con dùng AI để học tốt hơn – chứ không để học thay.
Ngoài ra, ông Kiếm cũng đề xuất nên đặt ra các giới hạn phù hợp độ tuổi, cấp học. Chẳng hạn cấp tiểu học dùng AI để gợi ý, giải thích khái niệm, không dùng để làm bài tập hộ. Cấp THCS dùng AI để thảo luận, mở rộng góc nhìn, kết hợp với tư duy cá nhân, nhưng phải ghi rõ phần nào do AI hỗ trợ, còn cấp THPT trở lên có thể dùng AI để tổng hợp, phản biện, sáng tạo, nhưng yêu cầu dẫn nguồn, chú thích vai trò AI rõ ràng.
“Mỗi trường nên đặt ra các quy định cụ thể và các hướng dẫn chi tiết về cách sử dụng ứng dụng AI vào học tập. Với cấp tiểu học, không nên để các con tự sử dụng không kiểm soát các ứng dụng như ChatGPT. Còn ở cấp trung học, trường học có thể sử dụng các ứng dụng kiểm tra đạo văn; có thể ra bài thi dạng kiến thức tổng hợp hoặc vận dụng thực tiễn”, thạc sĩ Bùi Thanh Tú đề nghị.
📌 Bài viết này được đóng góp bởi người dùng và bản quyền thuộc về người dùng đã xây dựng bài viết. Bản quyền thuộc về tác giả gốc và chỉ dùng cho mục đích học tập và giao tiếp. Nếu có bất kỳ vi phạm nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi để xóa nó.
