Ngôi nhà cổ hơn 100 năm tuổi trên đường Bến Vân Đồn (TP.HCM) từng là trụ sở ủ nước mắm của hãng Liên Thành, gắn liền phong trào Duy Tân.
Trên đường Bến Vân Đồn (phường Vĩnh Hội mới, TP.HCM) có ngôi nhà cổ 2 tầng, từng là trụ sở chính của hãng nước mắm Liên Thành, một trong những thương hiệu lớn nhất Sài Gòn xưa. Ngôi nhà này không chỉ có giá trị kiến trúc mà còn gắn liền với phong trào yêu nước đầu thế kỷ 20.
Hãng nước mắm này ra đời trong bối cảnh phong trào Duy Tân lan rộng tại Trung kỳ. Tại Phan Thiết, các sĩ phu yêu nước đã thành lập 3 tổ chức quan trọng: Liên Thành Thơ Xã (truyền bá tư tưởng), Liên Thành Thương Quán (phát triển kinh tế hàng Việt) và trường Dục Thanh (đào tạo thế hệ trẻ yêu nước). Hãng sau đó mở rộng hoạt động vào Sài Gòn – Chợ Lớn.

Ngôi nhà cổ – nơi sản xuất, buôn bán nước mắm nằm tại làng Vĩnh Hội xưa. Ảnh được chụp vào năm 1930
Ảnh: Phạm Hữu

Mặt tiền ngôi nhà cổ từng là trụ sở hãng nước mắm Liên Thành vẫn giữ được nét kiến trúc Pháp sau hơn 100 năm
Ảnh: Phạm Hữu
Ban đầu hãng đặt trụ sở tại Chợ Lớn nhưng đến năm 1918 thì mua khu đất tại làng Vĩnh Hội và đến năm 1922 thì chính thức chuyển trụ sở về đây. Ngôi nhà 2 tầng khang trang trở thành trung tâm sản xuất, kinh doanh và cũng là nơi góp phần tài chính cho các hoạt động yêu nước. Năm 1978, nơi đây được công nhận là cơ sở cách mạng và đến năm 1979 công ty này chuyển sang quản lý quốc doanh.
Nhà cổ mang kiến trúc tân cổ điển Pháp đặc trưng, với hệ thống cột vuông, mái vòm mềm mại, ban công lan can lục bình và các cửa gỗ lá sách. Dù đã trải qua trùng tu, đặc biệt vào năm 2021, công trình vẫn giữ được hồn cốt kiến trúc xưa. Vẻ đẹp sang trọng, cổ kính của ngôi nhà như một chứng tích sống động về sự giao thoa văn hóa và lịch sử của vùng đất Sài Gòn.

Nhìn từ bên ngoài vào ngôi nhà cổ
Ảnh: Phạm Hữu

Nhà được xây theo lối kiến trúc Pháp đặc trưng ở các công trình cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20 tại Việt Nam
Ảnh: Phạm Hữu

Khu vực sân trước của ngôi nhà với 1 lối vào
Ảnh: Phạm Hữu

Tượng voi trắng gắn liền với ngôi nhà cổ khi được mua. Đây cũng là biểu tượng của hãng nước mắm thời đó
Ảnh: Phạm Hữu

Khu vực hành lang tầng trệt phía trước ngôi nhà
Ảnh: Phạm Hữu

Phía bên trái là dãy cửa sổ, cửa phụ thiết kế kiểu vòm cong cách điệu
Ảnh: Phạm Hữu

Nhà trải qua nhiều lần sửa chữa, trùng tu. Năm 2021 có đợt trùng tu lớn. Nhà được thay đổi nhiều hạng mục như cửa sổ, cầu thang, lắp thêm nhiều đèn điện hiện đại và sơn lại gam màu trắng
Ảnh: Phạm Hữu

Nhìn từ cửa chính vào
Ảnh: Phạm Hữu

Năm 2021, nhà cổ này được mở thêm cửa và thay thế cầu thang mới. Trước kia, cầu thang cũng được đặt tại điểm này nhưng với chỉ một lối lên duy nhất
Ảnh: Phạm Hữu

Khu vực tầng 1 khá rộng lớn, trần cao, hai bên đều có các gian phòng
Ảnh: Phạm Hữu

Khu vực bên trái của tầng 1 dùng làm nơi thờ tự của 6 vị khai sinh ra hãng nước mắm
Ảnh: Phạm Hữu

Trên mái nhà cũng có tượng voi trắng, bên dưới là những phù điêu trên tường
Ảnh: Phạm Hữu
📌 Bài viết này được đóng góp bởi người dùng và bản quyền thuộc về người dùng đã xây dựng bài viết. Bản quyền thuộc về tác giả gốc và chỉ dùng cho mục đích học tập và giao tiếp. Nếu có bất kỳ vi phạm nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi để xóa nó.