Kiến nghị tăng ngưỡng chịu thuế cho hộ kinh doanh

Doanh thu 400 – 500 triệu đồng mới chịu thuế?

Ngày 1.8, tại hội thảo lấy ý kiến về định hướng chính sách của dự thảo luật Quản lý thuế (thay thế) do Cục Thuế (Bộ Tài chính) tổ chức, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế VN, cho biết từ năm 2026, cá nhân, hộ kinh doanh (HKD) có doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở xuống thì không thuộc đối tượng nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN), cao gấp đôi quy định hiện nay là dưới 100 triệu đồng. Dù vậy theo bà Cúc, cần tăng mức này lên 400 – 500 triệu đồng bởi với doanh thu 200 triệu đồng/năm thì tính ra mỗi ngày tiền bán hàng chỉ vào khoảng 540.000 đồng, rất nhỏ. Tăng lên 400 – 500 triệu đồng thì tính ra mỗi ngày doanh thu hơn 1 triệu đồng. Việc tăng doanh thu đối với cá nhân, HKD khi tính thuế sẽ giúp giảm chi phí vận hành. “Hơn nữa mức giảm trừ gia cảnh đối với thuế TNCN hiện nay đang tăng lên và sẽ được trình vào tháng 10 này. Do đó, chúng ta mạnh dạn đề nghị tăng mức miễn thuế cho cá nhân, HKD có doanh thu dưới 500 triệu đồng/năm”, bà Nguyễn Thị Cúc nói.

Ảnh: Nhật Thịnh

Tương tự, ông Nguyễn Văn Đức, Phó trưởng phòng Pháp chế, Liên đoàn Thương mại – Công nghiệp VN (VCCI) chi nhánh TP.HCM, cũng kiến nghị tăng ngưỡng áp dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT) từ máy tính tiền kết nối cơ quan thuế từ 1 tỉ đồng hiện nay lên 2 – 3 tỉ đồng/năm đối với cá nhân, HKD. Cho phép hộ bán lẻ nhỏ (tạp hóa, quán ăn) sử dụng hóa đơn đơn giản, không bắt buộc kết nối ngay. Đồng thời quy định rõ thời gian chuyển tiếp tối thiểu 1 năm và không xử phạt trong giai đoạn đầu để hộ kịp chuẩn bị. Có cơ chế miễn, giảm thuế 6 – 12 tháng đầu và hỗ trợ phần mềm, máy tính tiền giá rẻ, đặc biệt cho nhóm hộ dễ tổn thương.

Theo Bộ Tài chính, trong hơn 5 triệu HKD cả nước, có khoảng 3,6 triệu hộ đang được quản lý thuế, nhưng chỉ 37.000 hộ có doanh thu trên 1 tỉ đồng phải áp dụng HĐĐT kết nối với cơ quan thuế – tức là dưới 1% tổng số hộ. Đây đều là những HKD có doanh thu khoán rất lớn. Tuy nhiên, ngưỡng 1 tỉ đồng đang tạo ra nhiều lo ngại trong một số ngành như tạp hóa, dịch vụ ăn uống… vì lợi nhuận rất mỏng. Việc áp dụng HĐĐT và nộp thuế theo tỷ lệ trên doanh thu có thể khiến các hộ này rơi vào tình trạng “doanh thu cao nhưng lợi nhuận thấp hoặc lỗ”. Một khảo sát của VCCI cho thấy chỉ 11% số hộ hiểu rõ nghĩa vụ, 68% hiểu chưa rõ, 21% chưa hiểu; 51% chưa được hướng dẫn; 66% dự báo chi phí tăng, 56% dự báo doanh thu giảm, 64% dự báo lợi nhuận giảm; 63% dự kiến giảm quy mô, 23% tạm ngừng kinh doanh nếu khó khăn kéo dài. Đặc biệt, nhóm hộ có doanh thu trên 1 tỉ đồng/năm là nhóm lo ngại nhiều nhất.

Liên quan đến quy định chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai, bà Nguyễn Vân Chi, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế – Tài chính Quốc hội, thừa nhận quản lý thuế đối với HKD là một bài toán vô cùng phức tạp khi một số lượng rất lớn người nộp thuế chỉ đóng góp một phần nhỏ vào tổng số thu. “Chi phí để quản lý nhóm đối tượng đông đảo này là rất lớn. Vì vậy, trước khi chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai, chúng ta cần một đánh giá tác động định lượng rõ ràng”, bà Nguyễn Vân Chi nói.

Ảnh: Đào Ngọc Thạch

Tăng ngưỡng chịu thuế là hợp lý

Luật sư Nguyễn Đức Nghĩa, Phó giám đốc Trung tâm hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa thuộc Hội Doanh nghiệp TP.HCM (HUBA), đồng ý nên tăng doanh thu đối với cá nhân, HKD khi thực hiện xuất hóa đơn cũng như miễn thuế để tránh bất cập. Ông Nghĩa phân tích HKD có doanh thu trên 1 tỉ đồng phải xuất hóa đơn, tính ra mỗi ngày bán hàng hóa, dịch vụ thu hơn 2,7 triệu đồng, mỗi tháng 83 triệu đồng nhưng phải tốn chi phí cho việc xuất hóa đơn, trong khi thu nhập không bao nhiêu. Nếu tính lợi nhuận bình quân 6% thì tiền lời 4,8 triệu đồng/tháng, còn muốn tiền lời 10 triệu đồng/tháng thì doanh thu phải tăng lên trên 160 triệu đồng/tháng, cũng trên 2 tỉ đồng/năm.

“Kiến nghị tăng doanh thu cho cá nhân, HKD lên 400 – 500 triệu đồng mới tính thuế, thay vì 200 triệu đồng cũng là hợp lý. Đây là doanh thu chứ không phải lợi nhuận nên doanh thu xác định đối tượng nộp thuế tăng lên, đồng nghĩa nhiều người buôn bán nhỏ không phải chịu thuế. Không chỉ giúp người nộp thuế mà còn giảm chi phí hành thu”, ông Nghĩa phân tích. Tuy nhiên, ông Nguyễn Đức Nghĩa cũng thừa nhận từ nhiều năm nay, những bất cập về thuế thường xuất phát từ quy định đưa ra con số tuyệt đối khi áp dụng. Đó là quy định có hiệu lực, áp dụng chưa được bao lâu thì đã lạc hậu. Rút kinh nghiệm trong đợt sửa luật Quản lý thuế lần này, các quy định như xác định doanh thu thực hiện nghĩa vụ thuế không nên đưa con số tuyệt đối. Thay vì vậy, giao cho Chính phủ quyết định hằng năm dựa vào biến động một số ngành hàng thiết yếu trong rổ hàng hóa, dịch vụ tính chỉ số CPI. Mỗi năm, giá hàng hóa, dịch vụ tăng lên dẫn đến doanh thu tăng mà lượng hàng bán ra lại giảm.

Luật sư Trần Xoa, Giám đốc Công ty luật Minh Đăng Quang, cũng cho rằng các mức doanh thu tính thuế cần tăng lên để phù hợp thực tiễn. Ông dẫn chứng hiện nay Bộ Tài chính đang lấy ý kiến tăng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế TNCN từ 11 triệu đồng/tháng lên 13,3 triệu đồng hoặc 15,5 triệu đồng; người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 5,3 triệu đồng hoặc 6,2 triệu đồng. Nếu chọn phương án 2, người nộp thuế được giảm trừ gia cảnh 15,5 triệu đồng và người phụ thuộc 6,2 triệu đồng thì mỗi tháng được giảm trừ là 21,7 triệu đồng, tương đương 260,4 triệu đồng/năm. Quy định này áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2026, cũng là năm cá nhân, HKD có doanh thu trên 200 triệu đồng trở lên phải đóng thuế. 

“So sánh 2 mức đã thấy bất cập, đó là chưa kể thu nhập của cá nhân cao hơn HKD mà chưa phải nộp thuế. Trong khi 200 triệu đồng của HKD đó là doanh thu chứ không phải lợi nhuận nên mức tăng lên này đã trở nên không phù hợp. Chính vì vậy cần tăng lên 400 – 500 triệu đồng/năm”, ông Xoa nhấn mạnh và lưu ý thêm do quy định một con số tuyệt đối sẽ dễ bị lỗi thời nên khi xem xét quy định điều chỉnh doanh thu thì cần có căn cứ để điều chỉnh bao nhiêu. Mức doanh thu này có thể dựa trên một nhóm ngành hàng thiết yếu cho đời sống người dân trong chỉ số tính CPI, tương tự chỉ số VN30 trong chứng khoán. Khi mức này tăng lên thì doanh thu xác định thuế cũng tăng lên.